krantenartikel 'Komde gullie sjoelen?'

'Komde gullie sjoelen?'

Eindhoven – Buiten schijnt een herfstzonnetje. Al wachtend op onze derde kompaan voor ons onderzoek, komen de dametjes één voor één voorbij gelopen. ‘Bende gullie misschien die jongens van school, die vanmiddag een middag mee gaan sjoelen?’, vragen de vrouwen ons al vóór dat we ook maar één stap in het buurthuis hebben gezet. Niet voor niets natuurlijk. Er komen niet elke dag studenten kijken. 'Nouja, er zijn er wel eens eerder geweest hoor, maar die kwamen altijd een beetje zenuwachtig in hun eentje. Meestal meisjes’, vertellen ze ons. Maar vanmiddag staan er drie jonge knullen op de stoep. Wij komen ook niet voor niks. Vanmiddag wordt er namelijk voor ons een al heel lang brandende vraag beantwoord. Wat voor activiteiten worden er georganiseerd in het buurthuis Henriette Roelant, voor deze seniorenbezoekers?

Als we de ruimte binnen stappen staan de sjoeltafels al uitgestald. Één vrouw heeft de leiding. Zij is degene die regelt wie er tegen wie gaat sjoelen, en wie welke scorekaarten bijhoudt. Deze mevrouw regelt ook de financiën. Zij was ook de eerste aanwezige en heeft daarom de sjoelbakken al klaar gezet. Dit is al jaar en dag een ongeschreven regel. Wij nestelen ons in een hoekje, al blijkt dit niet voor lange duur.

Voor ons wacht een groep van negen dames in de leeftijd van zesenzestig tot en met eenentachtig. Ze zitten wat bij elkaar, kletsen over scholen (van peuterspeelzaal tot universiteit), kleinkinderen, maar vooral over ons. Voor we goed en wel hebben gezien in wat voor vertrek we ons bevinden, worden we al bestookt met een waar spervuur aan vragen. 'Waar komen jullie vandaan?, zitten jullie bij elkaar in de klas?, wat voor opdracht moeten jullie doen dan?, waarom ons?'. De meeste vragen proberen we te beantwoorden, maar de vrouwen laten geen ruimte voor een adempauze.

Opmerkelijk genoeg stopt het kruisverhoor net zo plots als het begon, waarop het leek alsof er een biologische eierwekker afging. De vrouwtjes bewegen zich massaal naar de sjoelbakken.
Eindelijk een adempauze…
Er staan zes tafels in totaal, uitgerust met vier sjoelbakken. Per bak is er één koppel bezig. Aan één bak staan drie vrouwen. Na ze allemaal hun stenen hebben verschoven, wisselen ze door naar de volgende bak. Op zich een leuk gezicht, ze zijn allemaal alleen maar gefocust op de volgende tafel, en het lijkt of ze elkaar amper zien staan. Met hun scorepapiertjes tussen de vingers schuiven ze aan bij de volgende tafel, om het spel voort te zetten. Zo bespelen ze elke bak één keer, en is er een eerlijke score voor elke speelster. De ene bak schuift namelijk beter dan de ander. Ook zijn niet alle stenen hetzelfde. Toch is het niet belangrijk wie de beste punten heeft, want zo werd ons verteld, het is al jaren geen competitie meer.

De vrouwen zijn allemaal in geplooide rokken of net gestreken pantalons, en dragen allemaal ongeveer dezelfde coupe. Vier hadden een stralend wit kapsel, vijf hadden hun eigen haarkleur nog, of droegen er een uit een potje. Allemaal waren ze uitgerust met een handtas, één zelfs met een scooterhelm. Één ding hebben ze gemeen, ze hebben allemaal al zin in de koffiepauze. Er is er geen één die het niet over de koffiepauze heeft. Hier zullen we later ook de mannen treffen.

Dan is het eindelijk zo ver! Nadat de vrouwen hun sjoelronde hebben gelopen is het tijd voor een ‘bakske koffie’. Ze zitten aan een lange tafel, en drinken koffie en thee. Het vertrek blijkt een oude aula, met een hoog plafond en een podium. Er hangen roodwitte slingers aan het plafond. Ook zijn er discolampen. Er staat geen radio aan, op last van de biljartmannen. De dames keuvelen over van alles en nog wat. Zo krijgen we verhalen te horen over vroeger, vooral over 'ouwe vrijers'. Er gaat ook een bidprentje rond. Er is een man overleden. Even later komt er een man aan, met de uitslag van de loterij. Deze loterij bestaat al lang en is opgezet door de biljart- en de sjoelvereniging. Riet heeft (alweer) gewonnen.

Een eindje verderop, aan de andere kant van de bar, zijn de mannen bezig met een biljartspel. Ze zien er geconcentreerd uit. Dat kun je zien aan hun gefronste wenkbrauwpartij, en ze bestuderen hun spel goed. Ze kijken continu naar de ballen, en lopen wat rondjes rond de tafel. Één man heeft zelfs een speciale biljarthandschoen aan. Er heerst stilte. Ook loopt er een scheidsrechter rond. Deze draait af en toe aan het scorebord, wat op zijn beurt naast de keuhouder hangt. Op tafel staat een grote beker, met namen erop van eerdere biljartkampioenen.
De meeste mannen zijn kalende, diegene die zijn voorste haarlijn nog bezit, is eigenaar van een witte, dunne haardos. Er zijn ongeveer vijftien mannen aanwezig bij de twee biljarten. Allen dragen zij nette bloesjes en giletjes. De overheersende kleur is grijs, afgewisseld met mat groen en mat blauw. De mannen drinken bier. Twee mannen drinken fris, vier koffie. Opvallend is dat de mannen, in tegenstelling tot de vrouwen, allemaal in kleine groepjes van maximaal drie man zitten. Zo zitten er dus ongeveer vier groepjes aan een aparte tafel te kletsen. Net als bij het sjoelen is er hier één iemand die de financiën en scores regelt. Deze man zit aan een aparte tafel, met een groot scorepapier voor zijn neus, langs de zilveren beker. Deze man roept de volgende wedstrijd om. In tegenstelling tot de sjoeldames is het hier dus wel competitief.

Deze hele boeiende dag in ogenschouw genomen kunnen we wel stellen dat deze ouderen heren en dames alles nog alleen afkunnen, er is geen professionele begeleiding die hen hoeft te helpen of in de gaten moet houden. De kennis die men van elkaar heeft zorgt ervoor dat alles op rolletjes loopt. Deze mannen van de biljartclub en de vrouwen van de sjoelvereniging gebruiken deze middag om eens bij te praten en samen te sjoelen, biljarten en een kaartje te leggen. Grotendeels zelf georganiseerd, maar dankzij buurthuis Henriette Roelant mede mogelijk gemaakt.

Aantal woorden: 1022

Dènis d'Achard van Enschut, 2075993
Ad Penninx, 2090677
Jonathan van Hout, 2092278

Judith Arts
Onderzoeken
Dinsdag 14 oktober